Van Pullman tot TEE

Oriënt Express! Hoeveel romantische dromen zijn met deze woorden
Verweven, hoe nauw zijn zij met het koersbord ‘Paris-Lausanne-Istanbul’, nauwer en duurzamer dan met welk ander ook .
Als dit boek verschijnt, behoort de geregelde rechtstreekse trein van Parijs naar Istanbul reeds tot het verleden. Wel zal de Oriënt Express van Parijs-Est over München, Wenen en Boedapest naar Boekarest blijven voortbestaan; bovendien zullen door de staat geëxploiteerde slaaprijtuigen door de volksrepublieken Hongarije en Roemenië rijden, dertig jaar nadat de Compagnie Internationale des Wagons-Lits haar diensten in deze landen moest opheffen. Er zal geen rechtstreekse verbinding met Istanbul meer bestaan, wel echter wordt de oorspronkelijke traject van de Oriënt Express gebruikt. Mocht dit over 6 jaar nog zo zijn, dan zal er van een honderdjarig jubileum sprake kunnen zijn. Dat in plaats van een slaaprijtuig een Bulgaars ligrijtuig 2de klasse wordt meegenomen, is een teken des tijds, evenals het opheffen van de rechtstreekse slaaprijtuigen van de “Marco Polo”, die van Venetië tot voorbij Belgrado liepen. Men is niet meer bereid aan het geringe aantal reizigers dat daarvoor wil en kan betalen, een overeenkomstig comfort en service te bieden, daar door kostenstijgingen de tekorten van de spoorwegen overal toenemen.
In een tijd, waarin maar weinig mensen niet alleen oud genoeg zijn om het zich te kunnen herinneren, maar ook de gelegenheid hebben gehad te genieten van comfortabel spoorreizen en waarin men – ondanks alle plechtige verzekeringen dat men zo graag vriendschappelijk wil samenwerken – buitenlanders met groeiend wantrouwen tegemoet treedt, wil dit boek een beeld geven van een beschaafde manier van reizen, met modern comfort als warme maaltijden, een opgemaakt bed, centrale verwarming, badgelegenheid kortom mei alles wat men zo graag als vanzelfsprekend beschouwt.
Waarop berust eigenlijk de aantrekkingskracht van wildernissen en achtergebleven gebieden? Waarom is er heden ten dage zoveel ontevredenheid en afgunst? Waarom is men niet trots op de taak het milieu te verbeteren? Op deze vragen geeft het boek geen antwoord. Wel wil het jonge mensen laten zien wat zij niet meegemaakt hebben, al zijn hun daarmee levens twee wereldoorlogen gespaard gebleven. Terwijl regeringen zich doorlopend inspannen de individualiteit ten gunste van de massa te onderdrukken, is het toch een verheugend verschijnsel, dat jonge mensen zich meer gaan interesseren voor het luchtiger, kalmer en meer zekerheid biedende leven, zoals dit zich afspeelde vóór het tijdperk van de televisie, de satellieten, de computers en ook van de gewiekste misdadiger, die thans heel wat sneller door de wereld trekt dan ooit tevoren.
Deels uit veiligheidsoverwegingen, deels uit een oogpunt van reclame werd tot aan het tijdstip van de indienststelling van de luxetreinen hierover niet altijd de volle waarheid verteld en daardoor is menig historicus op een dwaalspoor gebracht. De fascinerende ‘geheimzinnigheid’ van de luxetreinen is bij nader inzien niet zo geheimzinnig, als de feiten eenmaal geordend zijn en vooral de taalbarrières uit de weg zijn geruimd, waardoor gebeurtenissen aan de andere kant van de grens tientallen jaren geheim konden blijven. Het feit dat vele schrijvers van misdaadverhalen niet precies op de hoogte waren van de gang van zaken, maakte hun beschrijvingen van het romantische leven in internationale treinen des te spannender. Of wel dat niemand er het rechte van wist, of wel dat men er maar over zweeg, het geheimzinnige waas van romantiek, dat om de luxetreinen heen hing, kwam ongetwijfeld hun zaak ten goede.
……